Innovatie is een belangrijke motor van succes voor een bedrijf. Daarom is een goed begrip van hoe innovatie wordt beïnvloed door de extra dimensies die familiebanden binnen het bedrijf met zich mee brengen van cruciaal belang. Met name om ervoor te zorgen dat het innovatieproces van familiebedrijven kan worden geoptimaliseerd, zodat het familiebedrijf volledig kan floreren.
Tijdens mijn masterscriptie heb ik onderzoek gedaan naar innovatie in familiebedrijven. Meer specifiek heb ik onderzocht welke factoren die uniek zijn voor familiebedrijven, maken dat familiebedrijven onderling verschillen in innovatie gedrag en innovatie prestaties. Reeds gedaan onderzoek heeft aangetoond dat familiebedrijven gemiddeld genomen innovatiever zijn dan niet-familiebedrijven. Daarom is het tijd om uit te zoeken welke familie gerelateerde factoren precies invloed hebben op innovatie binnen familiebedrijven.
De nodige theorie
Om de verschillen tussen familiebedrijven te kunnen meten in de vorm van verschillende familiedimensies, is er in het onderzoek gebruik gemaakt van de ‘socioemotional wealth’ theorie. Deze theorie maakt onderscheid tussen vijf verschillende dimensies van familie invloed. Familiebedrijven kunnen per dimensie verschillen: er kan een hoge of lage mate zijn waarin de dimensie van toepassing is op een bepaald familiebedrijf. De vijf vastgestelde dimensies zijn:
- Invloed op het familiebedrijf
- Identificatie van familieleden met het familiebedrijf
- Bindende sociale banden
- Emotionele hechting van familieleden
- Vernieuwen van familiebanden door overdracht tussen generaties
Hoe ben ik te werk gegaan?
Om onderzoek te doen naar de invloed van deze vijf dimensies op het innovatie gedrag en de innovatie prestaties van familiebedrijven, heb ik een digitale enquête verspreid onder familiebedrijven uit Nederland en België.
In deze enquête werden de niveaus van de vijf dimensies gemeten door middel van drie tot vijf vragen per dimensie. Zo is de mate van toepasbaarheid van iedere dimensie op het familiebedrijf vastgesteld. Daarnaast werden de mate van innovatief gedrag en de innovatieve prestaties gemeten door middel van vragen over de innovatie input en innovatie output van het bedrijf. Hierbij is de input gemeten in de vorm van research & development uitgaven. De output werd gemeten door het aantal nieuwe producten en services geïntroduceerd door het bedrijf, evenals het aantal aangevraagde en toegewezen patenten.
Familiebedrijven zijn gevonden en benaderd voor deelname aan de enquête via Google Maps, LinkedIn Groepen, verschillende sociale media en diverse financiële databases. In totaal zijn er meer dan 5000 bedrijven per e-mail aangeschreven, waarvan 333 bedrijven gehoor hebben gegeven aan de oproep tot deelname. Van deze responses zijn er 151 gebruikt in het uiteindelijke onderzoek.
De belangrijkste basisconclusies
Uit het onderzoek op basis van de verzamelde data zijn een aantal basisconclusies te trekken. Deze conclusies hebben niet direct betrekking op de vijf gemeten familiedimensies, maar zijn wel zeer relevant voor familiebedrijven.
- Familiebedrijven die meer investeren in innovatie, genereren significant meer innovatie output.
- Familiebedrijven waar latere generaties het bedrijf leiden, investeren gemiddeld minder in innovatie.
- Familiebedrijven die de afgelopen 5 jaar beter presteerden hadden gemiddeld een hogere innovatie output.
Belangrijke lessen voor familiebedrijven uit deze conclusies
Investeren in innovatie loont. Ook is in dit onderzoek een duidelijke samenhang te zien tussen de prestaties van een bedrijf en de mate van innovatie output. Hoewel latere generatie familiebedrijven geneigd zijn minder te investeren in innovatie, toont dit onderzoek aan dat investeren in innovatie juist voor deze bedrijven veelal resulteert in meer innovatie output en betere prestaties ten opzichte van concurrenten.
De invloed van verschillende familiedimensies
In het onderzoek zijn niet voor alle familiedimensies significante invloeden gevonden met betrekking tot innovatie. Voor de onderstaande twee dimensies werden wél significante invloeden waargenomen.
Bindende sociale banden
Familiebedrijven met hechte sociale banden hebben gemiddeld een lagere innovatie output (in de vorm van nieuwe producten en services) dan bedrijven zonder deze hechte banden.
Identificatie van familieleden met het familiebedrijf
Familiebedrijven waar familieleden zich sterk identificeren met het familiebedrijf, presteren gemiddeld beter in het genereren van innovatie output dan bedrijven waar deze binding minder is.
Wat kunnen familiebedrijven met deze informatie
Uit de resultaten met betrekking tot familiedimensies zijn een paar belangrijke lessen te trekken voor familiebedrijven. Opvallend is dat familiebedrijven met sterke sociale banden, minder lijken te presteren op het gebied van innovatie. Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat door sterke sociale banden, een familiebedrijf in de knel komt te zitten tussen deze stakeholders en belangen die de innovatie prestaties dienen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan hechte banden met leveranciers die in stand worden gehouden op basis van het familiegevoel, terwijl er wellicht alternatieven zijn die beter zijn voor de innovatie prestaties van het familiebedrijf. Hetzelfde is waar voor de hechte banden binnen het bedrijf, bijvoorbeeld met niet-familie werknemers die wel als onderdeel van de familie worden gezien. Meer algemeen wijst dit onderzoek erop dat het voor familiebedrijven verstandig is om te waken voor ‘overcommitment’ en om bij beslissingen omtrent innovatie ook het financiële aspect in redelijke mate mee te laten wegen.
Nauwe betrokkenheid en een sterke identificatie van familieleden met het familiebedrijf zorgen, in tegenstelling tot sterke sociale banden, juist voor een positieve invloed op de innovatie prestaties van het familiebedrijf. Het kan daarom voor managers in familiebedrijven lonen om deze identificatie te promoten omdat het een manier is om de innovatie prestaties te verbeteren. Dit onderzoek adviseert dan ook om familieleden zo veel mogelijk te betrekken bij het familiebedrijf en tevens een sterke identificatie met het bedrijf te promoten.
Infographic – Om de resultaten van mijn onderzoek kort en overzichtelijk weer te geven, heb ik een infographic gemaakt. Deze is hier te downloaden.
Liever mijn hele scriptie lezen? Of interesse in een verdiepend gesprek over dit onderwerp? Neem gerust contact met me op, ik ga graag in gesprek!
Bedankt voor het lezen!
